Ο Αη Στράτης είναι γνωστός ως τόπος εξορίας πολύ
πριν από το 1948. Δεν είμαι φυσικά σε θέση αυτή τη στιγμή - γιατί δεν
μπόρεσα να το ερευνήσω - να πω με βεβαιότητα αν ο Αη Στράτης
χρησιμοποιήθηκε ή όχι σαν τόπος εξορίας από τότε που ψηφίστηκε το γνωστό
ΙΔΙΩΝΥΜΟ του Ελ. Βενιζέλου (το 1929), οπότε άρχισαν να γεμίζουν με
εξόριστους κομμουνιστές τα ξερονήσια, όπως η Ιος, η Σίκινος, η
Φολέγανδρος κ. ά. Οπωσδήποτε όμως ο Αη Στράτης χρησιμοποιήθηκε σ' όλη
την περίοδο της βασιλομεταξικής δικτατορίας (1936-1941) και συνέχισε να
είναι τόπος εξορίας και στην περίοδο της Κατοχής. Συγκεκριμένα το νησί
αυτό ήταν τόπος εξορίας μέχρι τις 17 Ιούνη 1943, οπότε το ηρωικό ΕΛΑΝ
(Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό) (δηλαδή το Πολεμικό Ναυτικό του
ΕΑΜ) άρπαξε κυριολεκτικά κάτω από τη μύτη των Γερμανών κατακτητών και
μέσα σε συνθήκες σφοδρής θαλασσοταραχής όλους τους περίπου 130 (*)
πολιτικούς εξόριστους, που είχαν επιζήσει από τα παντοειδή βασανιστήρια,
τις σφαίρες και την πείνα και μαζί τους και όλους τους άντρες της
Φρουράς Χωροφυλακής και στις 18-6-1943 τους αποβίβασε όλους ελεύθερους
και ασφαλείς στο έδαφος της Χαλκιδικής.
