"Ο Θωμάς ο Καρατζάς", το μυθιστόρημα του Κώστα Μπόση σε ηλεκτρονική μορφή στο Διαδίκτυο

Ένα ακόμα βιβλίο του Κώστα Μπόση παίρνει τη θέση του στα ράφια της ηλεκτρονικής μας βιβλιοθήκης. Το μυθιστόρημα "Ο Θωμάς ο Καρατζάς" είναι από σήμερα διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή  (στο Scribd) και ο καθένας μπορεί να το διαβάσει ή να το κατεβάσει ΔΩΡΕΑΝ στον υπολογιστή του, απλά με ένα «κλικ».

Στην e-βιβλιοθήκη μας προηγήθηκε το ανέβασμα των εξής βιβλίων του Κώστα Μπόση:

"ΑΗ ΣΤΡΑΤΗΣ, η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941", δείτε το ΕΔΩ

"ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ", δείτε το ΕΔΩ

"ΕΜΕΙΣ ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ", δείτε το ΕΔΩ

Το μυθιστόρημα "Ο Θωμάς ο Καρατζάς" ολοκληρώθηκε τον Φλεβάρη του 1971 και κυκλοφόρησε  από τις εκδόσεις ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ τον Νοέμβρη του 1978, σε 2000 αντίτυπα. Από τότε δεν ξαναεκδόθηκε. Στις μέρες μας θεωρείται τυχερός όποιος ανακαλύψει κάποιο πολυκαιρισμένο αντίτυπο στα ράφια κάποιου παλαιοβιβλιοπωλείου.

Στο μυθιστόρημα εκτυλίσσονται ιστορίες και γεγονότα που ξεκινούν από τα τέλη του 19ου αι. και φτάνουν μέχρι και τη συμφωνία της Βάρκιζας και τα παρακολουθούμε μέσα από τη ζωή και τη δράση  των μελών τριών γενεών της οικογένειας του Θωμά Καρατζά.

Για να πάρετε μια «γεύση» για το περιεχόμενο του βιβλίου, παρουσιάζουμε μικρά αποσπάσματα από την εξαιρετική εργασία της φίλης του ιστολογίου μας ofisofi, που φέρει τον τίτλο H πολιτική σκέψη του Κώστα Μπόση στο μυθιστόρημα «Ο Θωμάς ο Καρατζάς». Ολόκληρη την εργασία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ. Και, φυσικά, από σήμερα, μπορείτε… να διαβάσετε και το βιβλίο!

ΚΩΣΤΑ ΜΠΟΣΗ: "Ο Θωμάς ο Καρατζάς"

«[…] Αυτό το μυθιστόρημα όμως διαφέρει από τα προηγούμενα του ίδιου συγγραφέα γιατί μέσα από τις σελίδες του περνάει η ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Ο Μπόσης εστιάζει κυρίως στη δράση των ανθρώπων εκείνων που διαφοροποιήθηκαν από τους υπόλοιπους γιατί προχώρησαν ένα βήμα πιο μπροστά και συνειδητοποιήθηκαν. Μπόρεσαν δηλαδή μέσα από τις διάφορες αντιξοότητες της ζωής τους να καταλάβουν την πραγματική αιτία των δεινών τους και να οργανωθούν σε μικρές σοσιαλιστικές ομάδες αρχικά, στο κομμουνιστικό κόμμα αργότερα. Σε όλη την ανάπτυξη της δράσης των ηρώων παρακολουθούμε το συνεχή αγώνα αυτών των ανθρώπων.

[…] Η αφήγηση του Κώστα Μπόση  έχει τα γνώριμα πλέον χαρακτηριστικά. Πλούσιες περιγραφές του φυσικού τοπίου, ρεαλιστική απόδοση των χαρακτήρων, φτώχεια και αγώνας για την επιβίωση από τη μια μεριά, καιροσκόποι από την άλλοι.

[…] Οι οικονομικές αντιθέσεις, οι κοινωνικές συγκρούσεις και οι  πολιτικές αντιπαραθέσεις  σε διαφορετικές εποχές που η μια όμως διαδέχεται την άλλη αποτελούν το φόντο μέσα στο οποίο δρουν οι ήρωες του μυθιστορήματος.

[…] Συγκλονιστικές οι σκηνές από τον Αη Στράτη, από τις φυλακές, από την απομόνωση, τα δικαστήρια.

[…] Σε αυτό το μυθιστόρημα οι παρεκβάσεις του συγγραφέα, του Κώστα Μπόση, γίνονται  με τη μορφή προβληματισμών για την πολιτική πραγματικότητα και εκφράζονται είτε με τη φωνή ή τη σκέψη κάποιου ήρωα ή με τη φωνή του αφηγητή.  Αμφισβητήσεις, ερωτηματικά, εκτιμήσεις εμπλουτίζουν το μυθιστορηματικό υλικό.

[…] Η ιστορία του Θωμά του Καρατζά αρχίζει λίγο πριν τον αποτυχημένο πόλεμο του 1897.

[…] Ο Μπόσης παρουσιάζει με ανάγλυφο τρόπο την αφέλεια των απλών ανθρώπων που θεωρούσαν τον πόλεμο ένα πανηγύρι «Μια βδομάδα...το πολύ δύο...» Συγχρόνως προβάλλει το μεγαλοϊδεατισμό που είχε καλλιεργηθεί από χρόνια στην κοινωνία

[…] Μετά την ταπεινωτική ήττα του 1897 αρχίζει να διαμορφώνεται ένα διαφορετικό κλίμα. Μέσα σε αυτό εντάσσεται το πρώτο αυθόρμητο ξέσπασμα των αγροτών που το κατέστειλε βίαια η αστυνομία. Αυτή η καταστολή  προκαλεί προβληματισμούς , απορίες και οδηγεί σε αμφισβητήσεις τον βασικό ήρωα του μυθιστορήματος Θωμά Καρατζά.

[…] Η Ελλάδα του τέλους του 19ου αι και των αρχών του 20ου δεν έχει ακόμη βιομηχανική ανάπτυξη.  Δίπλα στα υποτυπώδη εργοστάσια  και τις  βιοτεχνίες  συναντάμε τις άσχημες συνθήκες εργασίας, την εκμετάλλευση των εργατριών, την παιδική εργασία.  Ο σκληρός συναγωνισμός των πρώτων εργοστασιαρχών για μεγαλύτερο κέρδος και επικράτηση τους σπρώχνει σε ακόμη πιο σκληρή εκμετάλλευση.

[…] Ο συγγραφέας αποτυπώνει  τις πρώτες εικόνες της αδιαμόρφωτης ακόμα ταξικής συνείδησης στην Ελλάδα. Οι εργάτες, οι εργάτριες δεν μπορούν να καταλάβουν ποιος φταίει για την άθλια ζωή τους, για την πείνα τους, την αρρώστια τους, την ανημπόρια τους. «Ο κόσμος πίνει, για να ξεχάσει τις πίκρες του, τη φτώχια του...»

[…] Και πάλι πόλεμος. Ο Βαλκανικός αυτή τη φορά. Πικρό  και ειρωνικό το σχόλιο του συγγραφέα έτσι όπως το εκφράζει  η σκέψη του Θωμά.

[…] Ο πόλεμος  σταμάτησε κι έγινε ειρήνη. Η Ελλάδα μεγάλωσε. Τα προβλήματα όμως για τους φτωχούς παραμένουν  τα ίδια και χειρότερα. Οι άνθρωποι πεινούν

[…] Η έκτακτη επιστράτευση,  η κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου  Πολέμου, οι αρχικές ταλαντεύσεις της Ελλάδας, οι αλλαγές που συντελούνται στην Θεσσαλονίκη, την πόλη που έχουν καταφύγει τα αγόρια του Θωμά,  η καπιταλιστική οργάνωση της οικονομίας, οι οικονομικοί και πολιτικοί ανταγωνισμοί δημιουργούν πρόσθετα προβλήματα στους μικρούς και αδύναμους.

[…] Πόλεμοι γίνονται, κυβερνήσεις αλλάζουν, τα σύνορα μεγάλωσαν αλλά ο φτωχός άνθρωπος παραμένει φτωχός. Γιατί;

[…] Τα χρόνια περνούν. Γύρω στα 1920, η μικρασιατική εκστρατεία είναι σε εξέλιξη, οι άνθρωποι κουρασμένοι να πολεμούν καταψηφίζουν τον Βενιζέλο και επαναφέρουν το Βασιλιά με την ελπίδα να σταματήσει ο πόλεμος. Όμως ο πόλεμος στο μικρασιατικό μέτωπο συνεχίζεται και νέοι στρατιώτες μεταφέρονται εκεί. Ήδη έχει ιδρυθεί το ΣΕΚΕ και αντιπαλεύει το μεγαλοϊδεατισμό και τη συνέχιση του πολέμου.

[…] Μετά την κατάρρευση του μετώπου και τη μικρασιατική καταστροφή οι ήρωές του αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα. Ανάμεσα σε αυτά έρχονται να προστεθούν οι ιδεολογικές διαμάχες που ξεσπούν στο χώρο του Σοσιαλιστικού Κόμματος.

[… ] Οι  πρώτες διαδηλώσεις, οι αγώνες των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη , η συνομωτική δουλειά, το κυνηγητό, οι συλλήψεις, οι φυλακίσεις δίνουν το κλίμα της μεσοπολεμικής εποχής και τις δυσκολίες του κινήματος. Τίποτε δεν είναι εύκολο, τίποτε δεν είναι δεδομένο.

[…] Ο Μπόσης καταπιάνεται επίσης με το δύσκολο θέμα των σλαβοφώνων και  το χειρίζεται με πολύ λεπτό και ανθρώπινο τρόπο μακριά από εθνικιστικές φωνές και υστερίες. 

[…] Τα χρόνια και οι μέρες που ακολουθούν είναι δύσκολα για τους κομμουνιστές ήρωες του Μπόση.  Η εποχή του μεσοπολέμου, η δικτατορία του Μεταξά, η παράνομη δουλειά, οι χαφιέδες, οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια, οι εξορίες, η ανασφάλεια αλλά και οι εντεινόμενες κομματικές και ιδεολογικές διαμάχες  δοκιμάζουν τις αντοχές τους.

[…] Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά ξεσπάει ο πόλεμος του 1940. Πολλά και δύσκολα τα ζητήματα που θίγει σε σχέση με το κόμμα. Δίνει με έντονο τρόπο τη διαμάχη ανάμεσα στα κομματικά μέλη για τη συμμετοχή των κομμουνιστών ή όχι στον πόλεμο.

[…] Από αυτή την περίοδο και μετά ο Μπόσης εκφράζει έντονους προβληματισμούς, κάνει εκτιμήσεις και κριτική σε ζητήματα τακτικής του Κομμουνιστικού Κόμματος. Οι ήρωές του ενθουσιώδεις μπαίνουν στον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας από τους κατακτητές.  Να σώσουν το έθνος. Μέσα στη δίνη των γεγονότων διαπράττονται λάθη γιατί αδυνατούν να ορίσουν τις διαχωριστικές γραμμές.

[…] Ο Μπόσης  διερευνά   τα αίτια που οδήγησαν το κίνημα της Αντίστασης σε ήττα. Στην Αντίσταση αποδίδει το εύρος της Επανάστασης. Ο στόχος δεν ήταν απλά να απελευθερωθεί η πατρίδα από τους Γερμανούς, αλλά ήταν η ευκαιρία να ανατραπεί όλο το προηγούμενο πολιτικό και οικονομικό σύστημα και να οικοδομηθεί μια νέα σοσιαλιστική κοινωνία στηριγμένη στη μαρξιστική –λενινιστική θεωρία.

[…] Θεωρεί ότι κάποια πολύ βασικά γεγονότα δεν ξεκαθαρίστηκαν και οδήγησαν την αντίσταση, το κίνημα, την επανάσταση σε ήττα με την υπογραφή των συμφωνιών του Λιβάνου και της Βάρκιζας. Αποδίδει τεράστιες ευθύνες στην καθοδήγηση του κόμματος, στην ηγεσία του κινήματος.

[…] Η πιο σπαρακτική όμως σκηνή  βρίσκεται σε εκείνο το ΓΙΑΤΙ; Γιατί χάσαμε την Επανάσταση; αναρωτιέται ο φυλακισμένος κομμουνιστής, ο αγωνιστής  ένα βήμα πριν την εκτέλεση. Επιχειρεί μια ανάλυση των γεγονότων, της τακτικής του Κόμματος  και διαπιστώνει  με πόνο ψυχής

[…] Το χειρότερο όμως ήταν η φθορά των συνειδήσεων, η τρομοκρατία. Παλιοί αγωνιστές βρέθηκαν στην αντίπερα όχθη, ο καθένας για το λόγο του. Αυτό όμως δεν ματαιώνει την προσπάθεια, δεν ακυρώνει τον αγώνα αλλά δεν πρέπει να καλύπτει και τις ευθύνες και τα λάθη. «Το κίνημα προχωρεί...»

[…] «Ο αγώνας συνεχίζεται. Πιο απότομη γίνεται η ανηφόρα...».