«Για να ζήσουν οι ερχόμενες γενιές καλύτερα…»

Άρθρο του ιστολογίου στο περιοδικό για Χώσεψη καλά πάμε! («Ενημερωτικό έντυπο των Συλλόγων Κυψελιωτών Άρτας και Αθήνας»), 14ο τεύχος, Απρίλης 2016.

«Για να ζήσουν οι ερχόμενες γενιές καλύτερα…»

Ο Κώστας Πουρναράς (Χώσεψη 1908 – Σιμπίου, Ρουμανία 1994), δάσκαλος και σπουδαίος λογοτέχνης (Κώστας Μπόσης το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο)  αλλά σχετικά άγνωστος εξ αιτίας της πολιτικής προσφυγιάς,  από νεαρή ηλικία στάθηκε στο πλευρό των αδικημένων και καταπιεσμένων, στρατεύτηκε στην υπόθεση του δίκιου τους και αφιέρωσε την προσωπική του ζωή και το έργο του στον αγώνα για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους και την εξάλειψη των αιτιών που γεννούν την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Υπηρέτησε δάσκαλος στη Θράκη και στα καμποχώρια της Άρτας, Ανέζα και Νεοχώρι. Μέχρι σήμερα οι κάτοικοι των περιοχών αυτών μιλούν με θαυμασμό και συγκίνηση για «το δάσκαλο με το πλατύ χαμόγελο και τη μεγάλη καρδιά που περίμενε να πληρωθεί για να μοιράσει το μισθό του σε φτωχούς και ανήμπορους ενώ αυτός ζούσε ασκητικά…».

Το 1930 ο Κώστας Πουρναράς εντάχτηκε στο ΚΚΕ. Στη διάρκεια της φασιστικής μεταξικής δικτατορίας συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και εκτοπίζεται. Η Γερμανική Κατοχή θα τον βρει στον Αη Στράτη. Εκεί, τον  χειμώνα του 1941-42 θα επιζήσει από την  τρομακτική μάχη με την πείνα, που επέβαλλαν στους εξόριστους οι δεσμοφύλακες για να τους αποσπάσουν «δήλωση μετανοίας». Από την ασιτία θα χάσουν τη ζωή τους 33 κομμουνιστές, αρνούμενοι να προδώσουν την ιδεολογία τους. Την εμπειρία του αυτή θα μεταφέρει αργότερα στο μνημειώδες έργο του «Αη Στράτης, η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941».

Από τον Αη Στράτη θα δραπετεύσει και θα ενταχτεί στον ΕΛΑΣ. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας φυλακίζεται και εξορίζεται για τη δράση του. Δραπετεύει και ξαναβγαίνει στο βουνό για να ενταχτεί στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Αναδείχνεται αντισυνταγματάρχης Πολιτικός Επίτροπος Ταξιαρχίας και παράλληλα δημοσιογραφεί σε έντυπα του ΔΣΕ.  Σε μάχη τραυματίζεται βαριά στο κεφάλι με αποτέλεσμα να χάσει την όραση από το ένα του μάτι.

Με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου βρίσκεται πολιτικός πρόσφυγας στην Τασκένδη της ΕΣΣΔ. Μεταβαίνει στη Μόσχα όπου κάνει ανώτατες σπουδές και από εκεί στη  Σ.Δ. Ρουμανίας όπου τοποθετείται στο εκδοτικό τμήμα του ΚΚΕ, στον Λογοτεχνικό Κύκλο (επιτροπή λογοτεχνών που γνωμοδοτούσαν για τα υπό έκδοση βιβλία), στην μεταφραστική ομάδα και στον ραδιοφωνικό σταθμό. Μέχρι το τέλος της ζωής του θα μείνει αταλάντευτα πιστός στις ιδέες και τα ιδανικά του. Πέθανε στις 2 Απρίλη του 1994. Η τέφρα του μεταφέρθηκε με τη φροντίδα της συζύγου του Ιλεάνα Μπιρσάν και τάφηκε, όπως ο ίδιος επιθυμούσε, στον τάφο των γονιών του, στο νεκροταφείο του Αη Θανάση. Όπως άλλωστε ολόκληρη η ζωή του, έτσι και το λογοτεχνικό του έργο ήταν  στρατευμένο στο πλευρό των φτωχών και καταπιεσμένων, στην υπηρεσία του σοσιαλιστικού οράματος.  Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί τα βιβλία του:

1)«Αη Στράτης, η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941» (Εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ, 1947 ― Ιστορικές Εκδόσεις, 1977 ― Αθήνα 1995.)

2)«Εμείς θα νικήσουμε» (Εκδοτικό «Νέα Ελλάδα», 1953)

3)«Δύσκολες μέρες» (Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1956)

4)«Αναμνήσεις» (Αθήνα 1978)

5)«Ο Θωμάς ο Καρατζάς» (Σύγχρονη Εποχή, 1978)

6)«Ο Κραβαρίτης» (Σύγχρονη Εποχή, 1983)

7)«…Και το τραίνο τραβούσε για τα ξεχερσώματα» (Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1962 ― Σύγχρονη Εποχή, 1998 και β΄ έκδοση 2013).

Στις 23 Γενάρη 2016 πραγματοποιήθηκε στην Ανέζα Άρτας εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Κώστα Πουρναρά (Μπόση), που διοργάνωσαν ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Νομού Άρτας, ο Σύλλογος Γυναικών Αμβρακικού και το ηλεκτρονικό περιοδικό ΑΤΕΧΝΩΣ (www.atexnos.gr). Συγχωριανοί, Ηπειρώτες και άνθρωποι που ταξίδεψαν από πολλές μεριές της Ελλάδας γέμισαν ασφυκτικά τον χώρο του παλιού δημοτικού σχολείου (όπου δίδαξε πριν από ογδόντα χρόνια), δείχνοντας ότι η βαριά σκόνη της λήθης δεν κατάφερε να σκεπάσει τα χνάρια που άφησε πίσω του.

Εμείς οι νεώτεροι Χωσεψίτες, που γνωρίσαμε τον Κώστα Μπόση κυρίως μέσα από το λογοτεχνικό του έργο, έχουμε χρέος να διαφυλάξουμε αυτά τα χνάρια και να τα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Πέρα από τις διαφόρων ειδών μικρότητες, που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, υπερνικώντας την αδιαφορία, αντικειμενικές δυσκολίες και αθέμιτα εμπόδια, οφείλουμε να  προβάλλουμε το πλούσιο κοινωνικό και  λογοτεχνικό έργο  του συγχωριανού μας που τίμησε τον τόπο του και τις αγωνιστικές παραδόσεις του λαού μας. Το σπίτι του Κώστα Πουρναρά στέκει σήμερα σχεδόν ερειπωμένο στο κέντρο του χωριού (συμβολίζοντας λες την ―και― μετά θάνατο εξορία του) αντί να έχει μετατραπεί από τις τοπικές αρχές σε χώρο ιστορικής μνήμης και ανάδειξης της Εθνικής μας Αντίστασης και του έργου του. Ο Κώστας Πουρναράς (Μπόσης)  ξόφλησε στο ακέραιο το χρέος του. Το δικό μας χρέος απέναντί του μένει αξόφλητο.

Περισσότερα για τη ζωή και το έργο του Κώστα Πουρναρά (Μπόση) μπορείτε να δείτε στην ιστοσελίδα www.kostasbosis.blogspot.gr