ΑΗ ΣΤΡΑΤΗΣ 1941 – Χριστούγεννα με το θάνατο

Έργο του Γ. Φαρσακίδη

Περνούμε τις άγιες μέρες των Χριστουγέννων. Ζώα, πατάτες, σχέδια, ελπίδες, όλα κουρνιαχτός και στάχτη. Εκατόν τριάντα άνθρωποι στα χέρια δύο εγκληματιών, του καλόγηρου και του αστυνόμου. Δυο οκάδες κριθαρίσιο αλεύρι φτιάξαμε κουρκούτι τη μέρα πού γεννήθηκε η αγάπη για τους χριστιανούς και φάγαμε τόσοι άνθρωποι. Μια γραμμή από σκελετούς βαδίζουμε, άλλοι μπροστά κι άλλοι πίσω για το θάνατο. Κυλούσαμε μέσα σε μια κόλαση κι απ' τον ένα κύκλο τον άσχημο περνούσαμε στον άλλο. Το χειρότερο! Έξω διαβολόκαιρος. Κρύο φαρμάκι. Οι αγέρηδες δυνατοί και τσουχτεροί πέφτανε με δύναμη πάνω στον ξερόβραχο σαν να 'θελαν να τον ξεθεμελιώσουν.

Παραμύθι

Από μέρες έλεγε να κάμει μια επίσκεψη στο γερο-Σαλονικιό κι απόψε η ψυχική του διάθεση τον παρακίνησε. Ο γέρος τον δέχτηκε με ανείπωτη χαρά. Τον κράτησε να φάνε και να κουβεντιάσουν.

-…Είχα επιχείρηση, είχα σπίτια, είχα και λεφτά. Αλλά…

«Ήταν κάποτε, λέει ένα παραμύθι της Ανατολής, τρεις φίλοι παιδικοί. Κι ακολούθησε ο καθένας το δικό του δρόμο. Και πέθαναν κι οι τρεις την ίδια ώρα. Και ξεκίνησαν για τον άλλο κόσμο.

Ένα βιβλίο - πρόκληση (Ριζοσπάστης)

"... Και το τρένο τραβούσε για τα ξεχερσώματα"

Ένα βιβλίο - πρόκληση. Για το εξαιρετικά σπουδαίο θέμα, που το πραγματεύεται διεξοδικά και για την παρρησία του. Το πρώτο, τη σπουδαιότητα του θέματος, κανένας δεν μπορεί στα σοβαρά να την αμφισβητήσει. Το δεύτερο, η έννοια της παρρησίας του λόγου, επιβάλλει εδώ, από την αρχή, μια διευκρίνιση. Παρρησία, θάρρος και εντιμότητα, δεν είναι μόνο να λες το άσπρο άσπρο και το μαύρο μαύρο. Οταν, μάλιστα, το θέμα είναι η ανατομία του "υπαρκτού σοσιαλισμού" στη Σοβιετική Ενωση, τότε δεν είναι αρκετό να απαριθμήσεις, με τρόπο λογιστικό, καταχωρίζοντάς τα σε χρέωση και πίστωση, το μαύρο και το άσπρο, τα κατά και τα υπέρ. Ενας τέτοιος "ουδέτερος" και "αθώος" χειρισμός αφήνει ανοιχτή την ευχέρεια δικολαβικής εκμετάλλευσης μιας "ομολογίας", του τύπου: "παραδέχεστε ότι δεν ήταν άσπρα;" Και παύει έτσι ο χειρισμός να είναι ουδέτερος, αφού μάλιστα μπορεί και να μην είναι αθώος.

Κώστας Πουρναράς (Μπόσης): «Για τον δρόμο που πήρα δεν το μετάνιωσα» - Όψεις της ζωής και του έργου του

 Ο Κώστας Πουρναράς (Μπόσης) πολιτικός 

επίτροπος του ΔΣΕ στις κορφές του Γράμμου

Α΄ Μέρος – Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ

«Για το δρόμο που πήρα δεν το μετάνιωσα καθόλου. Κι ο πατέρας μου κι ο πατέρας σου, […] όλοι οι άνθρωποι από καταβολής κόσμου, άλλος περισσότερο κι άλλος λιγότερο πάλεψαν να ζήσουν αφτοί, τα παιδιά τους και τ αγγόνια τους και πιο πολύ οι ερχόμενες γενιές καλύτερα.»(1) Ο Κώστας Πουρναράς (Κ.Π.) πάλεψε από διάφορα μετερίζια, απ’ όταν μικρό παιδί κατάλαβε  την κοινωνική αδικία, μέχρι το τέλος της ζωής του.

"Έπαψε να χτυπά η καρδιά του συγγραφέα του «Αη Στράτη»" - Η αναγγελία του θανάτου του Κ. Μπόση από τον Ριζοσπάστη

"Έπαψε να χτυπάει, στις 2 Απρίλη 1994, η γενναία καρδιά ενός παλαίμαχου κομμουνιστή και διακεκριμένου συγγραφέα. Του Κώστα Πουρναρά (ΜΠΟΣΗ). Άφησε την τελευταία του πνοή στην προσφυγιά. Στο Σιμπίου της Ρουμανίας. Χωρίς να αξιωθεί να γυρίσει στην Ελλάδα, για την οποία έδοσε τα πάντα και τη λαχταρούσε πάντα. Πέθανε στο νοσοκομείο από πάθηση του μυοκαρδίου. Η τέφρα του βρίσκεται στο κρεματόριο του Βουκουρεστίου. Και δε μένει τώρα, παρά η εκπλήρωση της στερνής επιθυμίας του: Η τέφρα του να ταφεί στην πατρίδα.

Ο Κ.Π. γεννήθηκε το 1908 στη Χόσεψη (Κυψέλη) της Άρτας. οργανώθηκε πολύ νέος στο προοδευτικό κίνημα. Έγινε μέλος του ΚΚΕ και ήταν γραμματέας της ΚΟ Άρτας πριν το 1936. Η δικτατορία της  4^ης Αυγούστου τον εξόρισε στον Αη Στράτη. Είναι από τους ελάχιστους που άντεξε το μεγάλο μαρτύριο της πείνας, μαζί με τον Γιάννη Λίπα (οι περισσότεροι συνεξόριστοι πέθαναν από την πείνα το 1941). Απέδρασε με όσους επέζησαν και βρέθηκε στη Μακεδονία.

Για την ιδεολογική δουλειά

Στον επίλογο του 2ου μέρους των Θέσεων της ΚΕ του ΚΚΕ για το Σοσιαλισμό γράφεται ότι ως Κόμμα θα δώσουμε συνέχεια στη μελέτη και έρευνα, στην καλύτερη κωδικοποίηση των συμπερασμάτων στα θέματα που μέχρι σήμερα δεν έχουμε θίξει ολοκληρωμένα.

Η εποποιία του Γράμμου. Η Έλλη Αλεξίου γράφει για το βιβλίο του Κώστα Μπόση "Εμείς θα νικήσουμε"

Μαχήτριες του ΔΣΕ στο Γράμμο

Το μυθιστόρημα του Κώστα Μπόση «Εμείς θα νικήσουμε» τυπώθηκε στο Βουκουρέστι και κυκλοφόρησε από το «Εκδοτικό Νέα Ελλάδα» τον Σεπτέμβρη του 1953. Πρόκειται για ένα σπάνιο και δυσεύρετο βιβλίο που αναζητούμε, μιας και δεν βρίσκεται στην διάθεση του ιστολογίου. Η Βενετία Αποστολίδου στο βιβλίο της «Τραύμα και μνήμη. Η πεζογραφία των πολιτικών προσφύγων» (εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, Αθήνα 2010), περιγράφει συνοπτικά την υπόθεση του «Εμείς θα νικήσουμε»:

Κ. Μπόση, "Ο ΚΡΑΒΑΡΙΤΗΣ", κριτική-παρουσίαση. Άρθρο φίλης αναγνώστριας γραμμένο ειδικά για το ιστολόγιό μας

Σήμερα, έχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε μια εργασία που γράφτηκε ειδικά για το ιστολόγιό μας. Μια παρουσίαση-κριτική του βιβλίου του Κώστα Μπόση «Ο ΚΡΑΒΑΡΙΤΗΣ», που έγραψε η φίλη μας Sofia, από το  ιστολόγιο ofisofi. Από τα στοιχεία που έχουμε μέχρι τώρα στη διάθεσή μας, δεν υπάρχει δημοσιευμένη άλλη κριτική παρουσίαση για το συγκεκριμένο βιβλίο, ανάλογου μεγέθους και αξίας, άρα η  σπουδαιότητά  της την κάνει μοναδική. Αυτό το άρθρο έρχεται σαν ένα πολύτιμο δώρο για τον ένα χρόνο λειτουργίας του ιστολογίου μας, που συμπληρώθηκε πριν λίγες μέρες. Sofia ευχαριστούμε. (Οι πίνακες που κοσμούν την ανάρτηση είναι του μεγάλου ζωγράφου μας Βάλια Σεμερτζίδη).

Ληστές, βιαστές, πλιατσικολόγοι, γερμανοντυμένοι δολοφόνοι του λαού, τα ινδάλματα των σύγχρονων φασιστικών συμμοριών

Φωτογραφία 1.

Η περίοδος που ακολουθεί τη συμφωνία της Βάρκιζας και την παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ, ως το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου, είναι ίσως η πιο σκοτεινή περίοδος της νεοελληνικής ιστορίας. Μετά τη σφαγή από τους Άγγλους του λαού της Αθήνας τον Δεκέμβρη του ΄44, μπαίνει σαν επιτακτικός στόχος από τον Τσώρτσιλ, η ολοκληρωτική συντριβή με κάθε τρόπο της τεράστιας επιρροής που ασκεί το ΚΚΕ στο λαϊκό κίνημα.

-Άιντε Αετόπουλα!

1944."Αετόπουλα στην Ήπειρο".

"Τα παιδάκια τα έπιασε βαριεστημάρα. Άρχισαν να χασμουριούνται και να γέρνουν τα κεφάλια τους στους ώμους, στις απαλάμες, ώσπου πίσω απ’ την εκκλησιά, στα παλιά μνήματα, ακούστηκε: «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα…». Με μιας ηλεκτρίστηκαν. Κοίταζαν τους δικαστές ερωτηματικά, έριχναν ματιές ολόγυρα, ανασηκώνονταν, το ένα σκούνταγε το άλλο, κάτι σιγομουρμούριζαν.

«Είμαι δάσκαλος και είμαι και κομμουνιστής και θέλω το δίκιο για όλο τον κόσμο τον φτωχό» (Αφήγηση Χρ. Νταβαντζή - 2)

Aη Στράτης, τόπος μαρτυρίου

Αφήγηση Χρήστου Νταβαντζή, μέρος δεύτερο: "Είχε φύγει, και πήγε στα Γιάννενα τότε. Πήγε στα Γιάννενα κι έμεινε, δεν ξέρω για πόσο, όχι πολύ καιρό, οπότε κυκλοφορούσε μες στα Γιάννενα και τον σταματάει η αστυνομία και του λέει «είσαι ο Κώστας Πουρναράς;», λέει «ναι, εγώ είμαι», « ξέρεις»…λέει…«σας αναζητούμε, πάμε στο τμήμα». Δεν έφερε καμιά αντίρρηση, πήγε στο τμήμα, από κει τον πήραν μέσα κι από κει τον μεταφέραν στην Κέρκυρα και προσδιορίστηκε δικαστήριο.

Η τελετή για την ταφή της τέφρας του Κώστα Πουρναρά στην Κυψέλη Άρτας

Από την τελετή  για την ταφή της τέφρας του Κώστα Πουρναρά

Η Γυναίκα του Ιλιάνα (Ρουμάνα), οι συγχωριανοί του, οι φίλοι του, οι πάλαι ποτέ συνάδελφοί του, οι συναγωνιστές του ήταν εκεί στην πλατεία της Χόσεψης, στις 4 του Σεπτέμβρη 1994, ώρα 10.30, για να τιμήσουν με μια απλή και λιτή τελετή, ανθρώπινη, όπως και ο ίδιος επιθυμούσε, τι άλλο από την στάχτη που είχε γίνει το ανθρώπινο κουφάρι του και ν’ αναπαυθεί εκεί απ’ όπου ξεκίνησε η ζωή του.

Αθάνατοι οι αγωνιστές από την Κυψέλη Άρτας (Χώσεψη) που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Ελλάδα

Αγωνιστές από την Κυψέλη Άρτας (Χώσεψη) που έδωσαν τη ζωή τους στον αγώνα για μια ελεύθερη και ανεξάρτητη Ελλάδα.

Ο Αντώνης Β. Αγγέλης, μέλος του ΚΚΕ, αντάρτης του ΕΛΑΣ, μαχητής του ΔΣΕ στον εμφύλιο στο Τμήμα του Παλιούρα, σκοτώθηκε τον Απρίλη του 1947 στις Μελάτες Αρτας, μαζί με τον Παλιούρα.

Αύγουστος 1936, στο τσαγκάρικο στη Χώσεψη (Αφήγηση Χρ. Νταβαντζή - 1)

Ο Χρήστος Νταβαντζής, συγχωριανός και συναγωνιστής του Κώστα Πουρναρά, είχε αναπτύξει μια στενή φιλική και συντροφική σχέση μαζί του, όπως είδαμε και σε προηγούμενες αναρτήσεις του ιστολογίου, που κράτησε μέχρι που ο Κ.Π. έφυγε από τη ζωή. Τον Σεπτέμβρη του 2011, συναντήσαμε τον 86χρονο αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης στο σπίτι του όπου και μας μίλησε για τον Κ.Π. Θυμήθηκε προσωπικές στιγμές, που έζησε σαν παιδί, μαζί του και κουβαλάει στη μνήμη του πάνω από 75 χρόνια, αλλά και στιγμές από τα μεταγενέστερα χρόνια και μας διηγήθηκε χαρακτηριστικά περιστατικά που σκιαγραφούν τη ζωή και τη δράση του αγωνιστή δάσκαλου-συγγραφέα. Οι διηγήσεις του Χρήστου Νταβαντζή μαγνητοφωνήθηκαν και θα παρουσιαστούν από το ιστολόγιο σταδιακά, όπως ακριβώς καταγράφηκαν.

Στο σημερινό, πρώτο μέρος,  μας διηγείται κάτω από ποιες συνθήκες γνώρισε  για πρώτη φορά, από κοντά, τον Κώστα Πουρναρά (με κόκκινο χρώμα οι παρεμβάσεις του ιστολογίου).

«Πως γνώρισα τον Κώστα Πουρναρά

Ο Κ.Π. ήταν δάσκαλος. Άκουγα ότι ο Κ.Π. είναι δάσκαλος. Εγώ πήγαινα σχολείο. Στις διακοπές το καλοκαίρι έρχονταν στο χωριό. Ήταν άνθρωπος ο οποίος φαίνονταν χαρακτηριστικά με το ντύσιμό του. Ήταν ντυμένος πάντα, άψογος, με γραβάτα και μας έκανε λίγο εντύπωση στο χωριό όταν βλέπαμε γραβάτα. Ήταν γλυκομίλητος μ’ όλο τον κόσμο  και γελαστός.

ΕΠΟΝ Άρτας. Άγνωστα ντοκουμέντα

Άγνωστα ντοκουμέντα από τη δράση της ηρωικής ΕΠΟΝ στην πόλη της Άρτας και στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου παρουσιάζει σήμερα το ιστολόγιο.

10 Μαρτίου του 1945. 

"ΕΠΟΝίτες της Άρτας σε εξόρμηση καθαριότητας δρόμων".

Η ελεύθερη και λαοκρατούμενη Άρτα μέχρι τη συμφωνία της Βάρκιζας (12-2-1945)

Φωτογραφία: Κώστας Μπαλάφας

Μετά την εκκένωση της Άρτας από τους Γερμανούς στα τέλη Σεπτέμβρη ’44 εγκαταστάθηκε στην πόλη Εδεσίτικη Ταξιαρχία. Η δύναμη αυτής, με την πάροδο του χρόνου ενισχύθηκε και με άλλα αξιόμαχα τμήματα. Μόλις δε άρχισε η πολεμική επέμβαση των Εγγλέζων, το Δεκέμβρη ΄44 κατά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, στην Αθήνα, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο η ταξιαρχία αυτή, σε οπλισμό, πυρομαχικά στρατιωτικό ρουχισμό, άρβυλα και τρόφιμα. Κατά τη διάρκεια των νυχτών πηγαινοέρχονταν στρατιωτικά αυτοκίνητα από Πρέβεζα-Άρτα μεταφέροντα το παντοειδές ως άνω υλικό, το οποίο αποθήκευαν σε ορισμένες αποθήκες της πόλης καθώς και στις υπόγειες στοές του Φρουρίου, τις αριστερά της κύριας εισόδου ευρισκόμενες. Και βρίσκονταν σε πλήρη ετοιμότητα οι Ζερβικοί και έτοιμοι να κτυπήσουν τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ στην κατάλληλη στιγμή και μόλις λάβουν τη σχετική διαταγή από το επιτελείο του Σκόμπυ.

Μετά τη Βάρκιζα…

Το παχύ όψιμο χιόνι σκεπάζει τα χωράφια, τους λόγγους, τους γκρεμούς, τους δρόμους, τις πλαγιές και κατεβαίνει ως τον κάμπο. Στον ουρανό ούτε ένα συνεφάκι. Φυσάει παγωμένο βοριαδάκι. Το χωριό Ανεμόζυγος, που είχε μείνει έρημο στα χρόνια της κατοχής, ζωντάνεψε. Απ’ τις στέγες κρέμονται κρούσταλα, απ’ τα μπουχαριά ανεβαίνει καπνός, στα τζάκια κάθονται αντάρτες. Οι συζητήσεις πότε ανάβουν, πότε καταλαγιάζουν, πότε γίνονται μικροκαυγάδες και πότε παίρνουν έναν τόνο πικρής απαγοήτευσης. Τα τραγούδια του αγώνα, οι συνηθισμένες αφηγήσεις για πορείες, διεισδύσεις, μάχες… τα σχέδια για το μέλλον έχουν σβήσει.

Ο Τύπος της πολιτικής προσφυγιάς

Οι πολιτικοί πρόσφυγες, παιδιά και μεγάλοι, επιθυμούσαν να ακούνε τα μηνύματα της πατρίδας, να στέλνουν και αυτοί τα δικά τους. Έτσι, πρόβαλε επιτακτικά η ανάγκη ύπαρξης ενός μέσου που να μιλάει για τη ζωή τους, να εκλαϊκεύει τις επιτεύξεις τους στη μάθηση, να απαντάει στις ανιστόρητες συκοφαντίες για τη ζωή τους και να επισημαίνει τα λάθη και τις αδυναμίες τους. Να προβάλλει την πρόοδό τους στη μάθηση, αλλά και τα ξεχωριστά ταλέντα στα Γράμματα, στις Τέχνες, στον Πολιτισμό, τον Αθλητισμό. Και το μέσο αυτό, όπως γράφει ο Θανάσης Μητσόπουλος στο βιβλίο του «Μείναμε Έλληνες», το βρήκαν και το ξεκίνησαν μόνοι τους. Άρχισαν από ένα χειρόγραφο ή δακτυλογραφημένο Δελτίο Ειδήσεων για να μαθαίνουν τα νέα. Προχώρησαν σε μια πρόχειρη, στην αρχή, εφημερίδα τοίχου, που την αναρτούσαν στην καλύτερη θέση του Παιδικού Σταθμού, όπου μάθαιναν γράμματα οι μικροί, στον τόπο δουλειάς οι μεγάλοι, στα νοσοκομεία, όπου νοσηλεύονταν οι τραυματίες του ΔΣΕ και οι άρρωστοι.

Γιατί χάσαμε την Επανάσταση;

Ανυπόφορη βώχα και ζέστη. Η πόρτα δεν έχει παραθυράκι να γίνεται ρεύμα και να φεύγει ο βρώμικος αέρας. Οι μύγες κάθονται στη «βούτα», ανεβοκατεβαίνουν στους τοίχους κι όταν αυτός ξεχνιέται ή ξαπλώνει και κλείνει τα μάτια, πέφτουν απάνω του να τον φάνε. Τη νύχτα έχει να κάνει με τους κοριούς και τα ποντίκια. Για να ξεφύγει απ’ το σήμερα, αναπολεί τα περασμένα. Άνθρωποι, πράγματα και γεγονότα, παλιά και καινούργια, μικρά και μεγάλα, μπαίνουν στο ίδιο καζάνι, ανακατεύονται, σμίγουν, χωρίζουν και πάλι σμίγουν, χάνονται και πάλι παρουσιάζονται… Η αμαρτωλή Ρώμη με τις μηχανοραφίες της, τα εγκλήματα και τον εκφυλισμό της… παιδεύεται να κρατηθεί στην εξουσία και οι δούλοι με το Σπάρτακο παλεύουν να τη ρίξουν… Ένας κόσμος πεθαίνει κι απ’ τα συντρίμια του γενιέται ένας άλλος… Αλάζει η μορφή, το χρώμα, η εποχή… όμως η πορεία μένει η ίδια: Σκληρή, ματωμένη, ανοδική…

Ο κομμουνιστής ήρωας Χρήστος Μαλτέζος

Στις 22 Νοεμβρίου του 1938, λίγες μέρες πριν συμπληρωθούν τα 16 χρόνια από την ίδρυση της ΟΚΝΕ1, ακριβώς στην επέτειο των 20 χρόνων από την ίδρυση του ΚΚΕ2, άφησε την τελευταία του πνοή, στις φυλακές της Κέρκυρας όπου εκρατείτο, μια από τις ηρωικότερες μορφές του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, ο νεολαίος επαναστάτης, ο Γραμματέας της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας Χρήστος Μαλτέζος. Ο θάνατός του ήταν αποτέλεσμα φρικτών βασανιστηρίων στα οποία τον υπέβαλαν τα όργανα της μεταξικής δικτατορίας. Το κενό που άφηνε πίσω του δυσαναπλήρωτο. Το παράδειγμά του ξεχωριστό. «Στην Ακροναυπλία - γράφει ο Β. Μπαρτζιώτας3 - έπειτα από τη δολοφονία του Χ. Μαλτέζου, απαγγέλλαμε ένα σονέτο (δεν ξέρω ποιος το έγραψε) και θυμάμαι μόνο μία στροφή: "Σύντροφοι, τον Χρήστο Μαλτέζο σκότωσαν, έναν απ' αυτούς που ξέραν τι είναι ζωή και τη δόσαν!"». Ας δούμε όμως με περισσότερες λεπτομέρειες ποιος ήταν ο Χρ. Μαλτέζος.

Γράμματα από τη Ρουμανία (1)

Ο κ. Χρήστος Νταβαντζής (Χ. Ντ.), συγχωριανός και σύντροφος του Κώστα Πουρναρά «Μπόση» (Κ. Π.), κράτησε επαφή μαζί του και μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου, όταν ο τελευταίος, κυνηγημένος. αναγκάστηκε να καταφύγει αρχικά στην ΕΣΣΔ και αργότερα στη Ρουμανία όπου και έμεινε στην πόλη Σιμπίου, μέχρι το τέλος της ζωής του. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, ο Χ. Ντ. επισκέφτηκε τον Μπόση στη Ρουμανία δύο φορές, ενώ είχαν και αλληλογραφία.

Ο κ. Νταβαντζής μας παραχώρησε  δυο επιστολές από αυτήν την αλληλογραφία. Στην πρώτη, την οποία δημοσιεύουμε σήμερα, ο Κ. Π. αναλύει τις απόψεις του για την κατάσταση στο παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα, μετά την αναρρίχηση στην εξουσία της ΕΣΣΔ του Γκορμπατσόφ και την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, γράφει για το τι έφταιξε γι’ αυτό  και κάνει κριτική και προτάσεις για τις θέσεις και την πολιτική που ασκεί το ΚΚΕ εκείνη την εποχή.

"Διαμάντι αγωνιστικής λογοτεχνίας" (Ριζοσπάστης)

"Ενα κομμάτι γης μικρούλικο, ριγμένο στη μέση της θάλασσας, το νησί, 18 μίλια ο γύρος του. Απ' το χωριό Αλωνίκη, δύση - ανατολή, μια ώρα δρόμος. Κι απ' τ' αυλάκια στου Φράγκου, απ' το βοριά ως το νοτιά, δυόμισι με τρεις ώρες. Ακρογιαλιά δαντελωτή, όμορφοι κάβοι, όμορφοι κόρφοι κι αμμουδιές που μαγεύουν (... ) ". Ομορφοι κάβοι, όμορφοι κόρφοι. 

Πάνω απ' όλα: όμορφοι Ανθρωποι, "άγιοι" του αγωνιστικού "πανθέου" αυτού του τόπου. ΑηΣτράτης. Η ομορφιά μιας φύσης, που λαμπρύνθηκε με μορφές ηρώων, με το πιο άσπιλο, το πιο πατριωτικό αίμα. Αίμα κομμουνιστών εξορίστων. Ηταν στα 1941. 

Στα 1947 (Μάρτης) το Εκδοτικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΕ προλόγισε και εξέδωσε ένα βιβλίο - συνταρακτικό ντοκουμέντο. Τίτλος του "Αη Στράτης. Η μάχη της πείνας των πολιτικών εξορίστων στα 1941".Δημιουργός του, ο αταλάντευτος κομμουνιστής, φωτισμένος δάσκαλος, καταξιωμένος συγγραφέας, αργότερα και μεταφραστής της ρώσικης κλασικής λογοτεχνίας (εξόριστος κι ο ίδιος στον ΑηΣτράτη από την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας μέχρι το 1941) Κώστας Μπόσης (Πουρναράς).

-Σκάβουμε το δρόμο της προόδου, της ανάγκης.

Σωζόμενο συρματόπλεγμα του στρατοπέδου,
στον Αη Στράτη.

Αργότερα, βρέθηκα στης ζωής το σταυροδρόμι, δεξιά δρόμος πλατύς στρωμένος από αιώνες. Πατημένος από μυριάδες. Πλήθη περνούσανε, βαδίζανε, χάνονταν. Πέρα φάνταζε χλοερό λιβάδι. Πολιτείες πανώριες. Κι άκουγες λαγούτα και βιολιά.  Ζωή, κίνηση, χαρά. Ζερβιά ένα μονοπατάκι, μόλις ξεχώριζε, ανάμεσα από πέτρες και κλαδιά. Μια χούφτα άνθρωποι δουλεύανε, σκάβανε το μονοπάτι. Τους ζύγωσα περίεργα.

"Έτσι ήταν ο κόσμος πάντοτε, έτσι είναι και σήμερα, έτσι θα είναι και αύριο. Έτσι τον έφτιαξε ο θεός..."

Εδώ και κάμποσα χρόνια η ζωή του χωριού, σκληρή σαν τα πέτρινα βουνά του τόπου, έδειχνε να μη σαλεύει καθόλου. Στο κέντρο του χωριού καμιά τριανταριά σπίτια και τ’ άλλα σκόρπια στους τέσσερους ανέμους .

"Πιο ευτυχισμένος άνθρωπος είναι κείνος που κατάλαβε τον προορισμό τ' ανθρώπου."

Ένα χειρόγραφο γράμμα που έστειλε ο Κώστας Πουρναράς στο συγχωριανό και συγγενή του Χρήστο Ν. Πουρναρά, το 1964. Εμφανή τα σημάδια  της ταλαιπωρίας στο χαρτί,  για να διασωθεί αυτό το πολύτιμο στοιχείο, μαζί με άλλα  έγγραφα του αρχείου του Χρ. Πουρναρά,  τα δύσκολα και ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν, μετά την αποστολή του.

Το ιστολόγιο ευχαριστεί τον  Χρήστο Ν. Πουρναρά για την παραχώρηση της επιστολής.