Ληστές, βιαστές, πλιατσικολόγοι, γερμανοντυμένοι δολοφόνοι του λαού, τα ινδάλματα των σύγχρονων φασιστικών συμμοριών

Φωτογραφία 1.

Η περίοδος που ακολουθεί τη συμφωνία της Βάρκιζας και την παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ, ως το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου, είναι ίσως η πιο σκοτεινή περίοδος της νεοελληνικής ιστορίας. Μετά τη σφαγή από τους Άγγλους του λαού της Αθήνας τον Δεκέμβρη του ΄44, μπαίνει σαν επιτακτικός στόχος από τον Τσώρτσιλ, η ολοκληρωτική συντριβή με κάθε τρόπο της τεράστιας επιρροής που ασκεί το ΚΚΕ στο λαϊκό κίνημα.

Οι πιο πρόθυμοι και πιστοί σύμμαχοί του στην προσπάθεια αυτή θα είναι οι μέχρι χτες συνεργάτες των Γερμανών καταχτητών. Οι προδότες που φορώντας ή όχι τη μάσκα τους στα χρόνια της κατοχής, κατέδιδαν ή συλλάμβαναν οι ίδιοι τους πατριώτες αγωνιστές και τους οδηγούσαν στους τόπους της εχτέλεσης. Δίπλα σ’ αυτούς, το παλιό πολιτικό κατεστημένο, όσοι πολιτικοί με άμεσο ή έμμεσο τρόπο συνεργάστηκαν με τους καταχτητές. Οι ξεγραμμένοι στη συνείδηση του λαού αστοί πολιτικοί που οι Άγγλοι με τη δύναμη των όπλων τους επιβάλουν ξανά, σε έναν λαό που πολέμησε ενάντια και σε αυτούς. Ξέρουν καλά πως για να επιβιώσει το μέχρι χτες ξοφλημένο πολιτικό σύστημα, ένας τρόπος υπάρχει. Να συντριβεί το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης. Να ποδοπατηθούν τα ιδανικά που το ενέπνευσαν. Να πνιγεί στο αίμα όποιος  προβάλλει αντίσταση στη νέα μορφή κατοχής.

Οι άγγλοι οργανώνουν και καθοδηγούν συμμορίες παρακρατικών που αποτελούνται από μέλη του υποκόσμου και συνεργάτες των χιτλερικών καταχτητών. Τους εξοπλίζουν με τα τιμημένα όπλα που εξαναγκάστηκαν να παραδώσουν οι ηρωϊκοί Ελασίτες και τους εξαπολύουν σε όλες τις άκρες της επικράτειας γι’ αυτό το σκοπό. Σε συνεργασία με τα επίσημα όργανα της… τάξης εξαπολύουν ένα χωρίς προηγούμενο όργιο τρομοκρατίας στα χωριά και τις πόλεις. Καίνε, αρπάζουν, βασανίζουν βιάζουν, σκοτώνουν. Ο εμφύλιος πόλεμος άρχισε.

Φωτογραφία 2.

Φωτογραφία 3.

Το 1947 το Γενικό Αρχηγείο του Δημοκρατικού Στρατού (ΔΣΕ) υποβάλλει στον ΟΗΕ μια έκθεση με τα αίτια που οδήγησαν στον εμφύλιο. Πρόκειται για ένα  ογκώδες υπόμνημα που αποτελεί μια λεπτομερή όσο και ανατριχιαστική καταγραφή των εγκλημάτων που διέπρατταν καθημερινά, για πάνω από δυο χρόνια, με την καθοδήγηση των Άγγλων και της ντόπιας αντίδρασης, οι συμμορίες αρχιδολοφόνων και ληστών τύπου Σούρλα, Κολλάρα, Καλαμπαλίκη, Βουρλάκη και πολλών ακόμα ομοίων τους.

Αντιγράφουμε από το βιβλίο «Έτσι άρχισε ο εμφύλιος – Ολόκληρη η έκθεση του Δημοκρατικού Στρατού στον ΟΗΕ τον Μάρτιο του 1947 – Η τρομοκρατία μετά τη Βάρκιζα 1945-1947» (εκδόσεις «Γλάρος», Αθήνα 1987), και παραθέτουμε μερικά ονόματα τέτοιων εγκληματιών που ήταν επικεφαλής αυτών των συμμοριών και αποδεδειγμένα στοιχεία για την αιμοσταγή δράση τους, όπως τα κατέγραψε η επίσημη έκθεση του ΔΣΕ. Τις  φωτογραφίες που συνοδεύουν το κείμενο  τις βρήκαμε στο εξαιρετικό ιστολόγιο  "Κόκκινος Φάκελος".

"Το τι επακολούθησε μετά τη Βάρκιζα εις βάρος του λαϊκού δημοκρατικού κινήματος, των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης ιδιαίτερα, είναι ανώτερο πάσης περιγραφής. Τα χιτλερικά μεσαιωνικά μέσα μαρτυρίων ωχριούν μπροστά στα βασανιστήρια στα οποία υπεβλήθησαν χιλιάδες αγωνιστών, απ’ τα χέρια των πρώην ταγματασφαλιτών και πρακτόρων των Γερμανών κατακτητών που βαπτίστηκαν με τ’ όνομα του «εθνικόφρονα» και με λύσσα πέσαν ενάντια στον άοπλο και ανυπεράσπιστο λαό.

Και σ’ όλο αυτό το διάστημα οργίων και του αίματος κανένας δολοφόνος και βασανιστής, όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε από τα δικαστήρια, αλλά όλοι αυτοί οι εγκληματίες απετέλεσαν εξέχοντα στελέχη του μοναρχοφασισμού, τιμήθηκαν μ’ ανώτερα αξιώματα της πολιτείας.

[…] Βάσει των συμμαχικών διακηρύξεων για την τιμωρία των Κουίσλιγκ σε κάθε χώρα και ύστερα από απόφαση της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, οι αναγνωρισμένες  απ’ την Κυβέρνηση αρχές κάναν συλλήψεις αποδεδειγμένων συνεργατών του κατακτητού που είχαν διαπράξει πολλές δολοφονίες πατριωτών στο διάστημα της κατοχής και πολέμησαν μαζί του κατά του λαού και των συμμάχων του. Όλοι αυτοί παραδόθηκαν στις αρχές που προήλθαν απ’ τη συμφωνία της Βάρκιζας και τους Άγγλους.

Φωτογραφία 4.

Δεν κρατήθηκαν ούτε μια ώρα στη φυλακή απ’ τη στιγμή της παράδοσής τους  και αφέθηκαν όλοι ελεύθεροι και εξοπλίστηκαν. […] Έτσι άνοιξαν οι φυλακές σ’ όλη την Ελλάδα  και όλα τα καθάρματα και οι εγκληματίες που βγήκαν απ’ αυτές εντάχθηκαν στα αστυνομικά τμήματα και στην Εθνοφυλακή. Αφέθηκαν εγκληματίες γνωστότατοι για τη δράση τους, όπως οι:

1) Πιπιλιάγκας, νομάρχης Τρικάλων επί κατοχής, ντυμένος τη γερμανική στολή, καθοδηγητής των ταγμάτων ασφαλείας (ΕΑΣΑΔ) Θεσσαλίας, αποχωρήσας μετά των γερμανικών στρατευμάτων από τα Τρίκαλα. Πιάστηκε  σε μάχη παρά του ΕΛΑΣ στην περιοχή της Μακεδονίας. Ο μεγαλοδοσίλογος αυτός παραδόθηκε με δικογραφία –όπως και όλοι οι πράκτορες των κατακτητών- στις αρχές που προήλθαν από τη συμφωνία της Βάρκιζας και αφέθηκε ελεύθερος. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά ότι τον Πιπιλιάγκα, το δικαστήριο που τον «δίκασε» τον απάλλαξε «λόγω βλακείας», δικαιολογία με την οποία απαλλάχτηκαν σχεδόν στο σύνολό τους όλα τα στελέχη των ταγμάτων ασφαλείας. Σήμερα ο Πιπιλιάγκας είναι βουλευτής!

2) Τσαντούλας, αρχηγός ενόπλου εκτελεστικού τμήματος στη Γερμανική κατοχή (Τρίκαλα). Για τα πολλά του εγκλήματα εις βάρος του του αγωνιζόμενου επί κατοχής λαού, καταδικάστηκε 3 φορές ερήμην σε θάνατο. Αυτός αμέσως μετά τη Βάρκιζα εμφανίστηκε σαν αρχηγός εξοπλισμένης συμμορίας στην περιοχή Τρικάλων και σε συνεργασία με τα όργανα της χωροφυλακής δολοφόνησε πολλούς δημοκρατικούς πολίτες, βίασε γυναίκες, άρπαξε περιουσίες κλπ.

3)  Νίκολης, οργανωτής και καθοδηγητής των ταγμάτων ασφαλείας (ΕΑΣΑΔ) στη Θεσσαλία. Όχι μόνο δε διώχτηκε, αλλά σήμερα υπηρετεί σαν καθοδηγητής στο Γυμνάσιο Μουζακίου.

4)  Μπόκαρης, διευθυντής Λυκείου στη Λάρισα. Επί κατοχής ήταν οργανωτής και καθοδηγητής των ταγμάτων ασφαλείας στη Λάρισα. Καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο και σήμερα γυρίζει ελεύθερος στην Αθήνα.

Φωτογραφία 5.

  

5) Καραγιώργος,  δάσκαλος, διοικητής λόχου των ταγμάτων ασφαλείας στη Λάρισα. Αμέσως μετά τη Βάρκιζα εμφανίστηκε με εξοπλισμένη συμμορία στην ίδια περιοχή. Για τα εγκλήματά του καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Σήμερα βρίσκεται ελεύθερος, είναι αρχηγός μοναρχοφασιστικής συμμορίας  και συνεργάζεται επίσημα με τα κρατικά όργανα.

6)  Κώστας Παπαδόπουλος, έφεδρος ανθυπολοχαγός, από το Κιλκίς που στην κατοχή οργάνωσε στρατιωτικά τμήματα σύμφωνα με το υπόδειγμα του συνταγματάρχη Πούλου, που ακολούθησε τους Γερμανούς  με τους 250 άντρες του ντυμένους γερμανικά στην υποχώρησή τους. Ο Κώστας Παπαδόπουλος με τα ίδια του τα χέρια και την ομάδα εκτελεστών που είχε μαζί του, έσφαξε στην περιφέρεια Κιλκίς πάνω από 500 πατριώτες σε επιδρομές που έκανε στα χωριά μαζί με Γερμανούς και Βουλγάρους. Έκαψε ολόκληρα χωριά, ατίμασε και πλιατσικολόγησε με τους εγκληματίες του ολόκληρη περιφέρεια. Ο Παπαδόπουλος αυτός για πολύ καιρό μετά τη Βάρκιζα, χρησιμοποιήθηκε στο Γραφείο Πληροφοριών της Στρατιωτικής Διοικήσεως Μακεδονίας σαν αξιωματικός πληροφοριών. Σήμερα είναι «λαοπρόβλητος» βουλευτής.

7) Παπάς, πρώην χωροφύλακας της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και πρώτος βοηθός του τρομοκράτη του λαού της Θεσσαλονίκης Δάγκουλα. Ο Παπάς αυτός στο δρόμο σκότωνε στην κατοχή όποιον ήθελε και σε 84 φτάνουν τα θύματα που εκτέλεσε με τα ίδια του τα χέρια, χωριστά απ’ τις εκατοντάδες  θύματα του αρχηγού του Δάγκουλα.

8) Μιχαήλ-Αγάς (Μιχάλης Παπαδόπουλος) και Κολλάρας, σφαγείς του λαού της περιφέρειας Κοζάνης-Γρεβενών. Στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις της Πίνδου που έγιναν απ’ τους Γερμανούς το 1944, αυτοί οι εγκληματίες μαζί με τους Γερμανούς έκαψαν ζωντανούς στο χωριό Κηπουριό Γρεβενών 17 γυναικόπαιδα, στο χωριό Κοσμάτι Γρεβενών εκτέλεσαν 29 πατριώτες, στο Ξερολίβαδο Βερμίου 280 γυναικόπαιδα, στο χωριό Κλεισούρα 350 γυναικόπαιδα κλπ. Πλιατσικολόγησαν απ’ όλα τους τα υπάρχοντα ολόκληρα χωριά.

Φωτογραφία 6.

9) Καπετάν Γιώργης, υπαρχηγός του Κισά-Μπατζάκ (Κυριάκου Παπαδόπουλου),  που κατέσφαξε το λαό της περιφέρειας Κατερίνης. Όλοι αυτοί στην κατοχή πολέμησαν μαζί με τους Γερμανούς το λαό μας και τη συμμαχική υπόθεση και σαν αρχηγοί του «Ελληνικού» Γερμανικού Στρατού, πήγαν στη Γερμανία για επίσκεψη στον Φύρερ τους, Χίτλερ. Οι φωτογραφίες τους κοσμούν τις σελίδες των γερμανικών περιοδικών της εποχής.

10) Βρετάκος, διοικητής των ταγμάτων ασφαλείας στην Πελοπόννησο υπό τον Παπαδόγκωνα. Τα θύματά του στην κατοχή ανέρχονται σε 7000. Σήμερα είναι βουλευτής!

11) Λιαράκος, στέλεχος των ταγμάτων ασφαλείας Πελοποννήσου στην περίοδο της κατοχής. Σήμερα υπηρετεί στο στρατό με το βαθμό του λοχαγού και διέπραξε σωρεία από καινούργια εγκλήματα σε βάρος του λαού της περιοχής Κισσάβου. (Με τα ίδια του τα χέρια εξετέλεσε τους πολίτες Κ. Κέρκυρα, Κ. Νασίκα και Ν. Τσαλαντά του χωριού Ανατολή, υποβάλλοντάς τους σε φρικτά βασανιστήρια).

12) Μπουντουβάκης, Νερατζής, Παπούλιας, συνεργάτες των Γερμανών, οργανωτές ταγμάτων ασφαλείας, που σε εκατοντάδες ανέρχονται τα θύματά τους στην περιοχή της Νιγρίτας.

13)  Βόιδαρος, στην Ήπειρο.

Όλοι αυτοί από την πρώτη στιγμή αφέθηκαν ελεύθεροι, άρχισαν τη δράση τους όπως και πριν, αυτή τη φορά με την προστασία  των Άγγλων και της δοσίλογης Αστυνομίας.

Φωτογραφία 7.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του αρχιδολοφόνου Κολλάρα, υπαρχηγού του Μιχαήλ-Αγά που έδρασε στην περιοχή Καϊλαρίων Κοζάνης.  Ο Κολλάρας αυτός πολλές φορές εθεάθηκε να γυρίζει με αυτοκίνητο τζιπ (στο 1945, μετά τη Βάρκιζα) μαζί με τον Άγγλο λοχαγό Έβανς, που ήταν αντιπρόσωπος της αγγλικής αποστολής κοντά στους αντάρτες του ΕΛΑΣ, στην περιοχή του όρους Βίτσι. Ο Κολλάρας αυτός, δυο μέθοδες χρησιμοποιούσε για να δολοφονεί τους αγωνιστές που πέφταν στα χέρια του στην περίοδο της γερμανικής κατοχής:

α) Τους έσφαζε με τη δίκοπη κάμα του, λέγοντας στο θύμα του: «μην φοβάσαι, δε θα πονέσεις καθόλου. Το μαχαίρι μου κόβει σαν ξυράφι. Κανένας δεν είπε λέξη ούτε έβγαλε αχ… κλπ.

β) Με καρφιά καρφωμένα στην άκρη μιας σανίδας, χτυπούσε το θύμα του στο κεφάλι ώσπου να ξεψυχήσει.

Μερικές εκατοντάδες από τέτοια φασιστικά κτήνη, πλαισιωμένα με άλλους εγκληματίες, καθάρματα συνέχισαν μετά τη Βάρκιζα το όργιο των δολοφονιών των λαϊκών αγωνιστών, σαν όργανα του μοναρχοφασισμού, με την ανοχή και καθοδήγηση των Άγγλων. Διατήρησαν ένοπλα τις συμμορίες τους σ’ όλο το διάστημα μετά τη Βάρκιζα. Οι ανακριτικές αρχές, ύστερα απ’ την πίεση του λαού και των οργανώσεών του, αναγκάστηκαν να βγάλουν εντάλματα. Κανένας όμως δεν πιάστηκε απ’ την αστυνομία, παρ’ όλο που πολλές φορές υποδείχτηκαν σε αστυνομικά όργανα σε ποια ξενοδοχεία μένουν, σε ποια σπίτια κάθονται ή όταν πήγαιναν επιδρομές στα χωριά.

Ένα μήνα μετά τη Βάρκιζα, ο ταγματασφαλίτης Παπούλιας δολοφόνησε μέρα μεσημέρι στην αγορά Νιγρίτας 5 πολίτες χωρίς να ενοχληθεί και μπρος στα μάτια της δοσίλογης αστυνομίας. Η δολοφονία αυτή έγινε χωρίς λόγο, μόνο και μόνο για να τρομοκρατηθεί ο λαός της Νιγρίτας που είναι δημοκρατικός στην παμψηφία του.

Όλοι αυτοί, μαζί με την αστυνομία, ξεφάντωσαν στα δυο χρόνια μετά τη Βάρκιζα. Ποτέ δε διέλυσαν τις συμμορίες τους, που έδρασαν συστηματικά για την εξόντωση του λαού. Και σήμερα πια, επίσημα, καθοδηγούν τις συμμορίες που εξοπλίστηκαν με όλα τα μέσα, ντύθηκαν τη στολή του χωροφύλακα και τροφοδοτούνται από τον εφοδιασμό του στρατού που τον παραχωρούν οι Άγγλοι.

Η συμμοριακή δράση της δεξιάς δεν περιορίστηκε μόνο σ’ αυτούς.

Ο περιβόητος Σούρλας και Καλαμπαλίκης στη Θεσσαλία, οι Βουρλάκης, Κρανιάς, Μπούρος στη Ρούμελη, ο Μαγγανάς κι ο Κατσαρέας στην Πελοπόννηση, συγκρότησαν συμμορίες αμέσως μετά τη Βάρκιζα και είναι άπειρες οι επιδρομές  που κάναν και κάνουν στα χωριά και πόλεις, μαζί με την αστυνομία και το στρατό. Οι δολοφονίες, ατιμώσεις γυναικών, συλλήψεις και πλιατσικολογήματα είναι αμέτρητες.

Φωτογραφία 8.

Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την περίπτωση του λήσταρχου Σούρλα που εγκαταστάθηκε επίσημα στη Λάρισα, μπροστάστα μάτια ολόκληρου Σ. Στρατού και των Άγγλων. Του Μαγγανά που κατέσφαξε το λαό των Καλαμών σε συνεργασία με την αστυνομία.

Αναφερόμαστε σε περίοδο που ούτε ένας αντάρτης της αριστεράς δεν υπήρχε έξω στο βουνό και είναι φανερό γιατί ο μοναρχοφασισμός άφησε ελεύθερους ανθρώπους εξασκημένους  στο έγκλημα και με τόση λύσσα στράφηκε ενάντια στο λαό."

Τα ονόματα, οι συμμορίες και η δράση τους, όπως τα περιγράφει το  απόσπασμα του βιβλίου, είναι ενδεικτικά. Σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, στις πόλεις και τα χωριά, ακόμα και τα πιο απομακρυσμένα, χιλιάδες κρατικοί και παρακρατικοί "υπάλληλοι", σε αγαστή συνεργασία,  επιτελούν ανάλογο έργο. Στις  400 σελίδες του βιβλίου γίνεται λεπτομερής καταγραφή χιλιάδων περιστατικών καταστροφής, βίας, τρομοκρατίας και θανάτου. Και να φανταστεί κανείς πως μέσα σε αυτές τις 400  σελίδες περιγράφονται τα όργια που συνέβησαν μόνο σε 16 νομούς της χώρας…

Στις μέρες μας ο φασισμός σηκώνει κεφάλι ξανά και προκαλεί με τη δράση του. Στις «γιορτές» μίσους οι μαυροντυμένοι φασίστες προκαλούν με την παρουσία και συμπεριφορά τους, υμνούν τους δολοφόνους του λαού, τους συνεργάτες των καταχτητών, ψαρεύουν στα θολά νερά της εξαθλίωσης και της απογοήτευσης που σπέρνει το καπιταλιστικό σύστημα, του οποίου γέννημα-θρέμμα είναι και οι ίδιοι και αυτό υπηρετούν. Οφείλουμε συνεχώς να τους ξεσκεπάζουμε, να αποκαλύπτουμε τον βρώμικο  ρόλο τους, να υπενθυμίζουμε το παρελθόν, τους "προγόνους" και τις ιστορικές καταβολές τους.

Παράρτημα φωτογραφιών

Φωτογραφία 1. Ομάδα παρακρατικών οπλισμένη με τουφέκι και αγγλικό υποπολυβόλο ποζάρει πάνω από το κορμί δολοφονημένου αγωνιστή το 1945 στην περιοχή της Χαλκιδικής.

Φωτογραφίες 2,3. Ο φακός απαθανατίζει καρέ καρέ τον αποτρόπαιο αποκεφαλισμό τραυματισμένου αντιφρονούντα από  κάποιον εθνικόφρονα. Η φωτογραφία που φαίνεται απίστευτη στον αναγνώστη ανήκει στο φωτογραφικό αρχείο του Χρ. Παραθυρά.

Φωτογραφία 4. Φωτογραφία κομμένων κεφαλών διωκόμενων αγωνιστών σε τοπική εφημερίδα της Χαλκιδικής. Η φωτογραφία έχει ληφθεί το 1945 και η λεζάντα γράφει: "Παρόμοιον φρικιαστικόν τέλος αναμένει όσους μωρούς θα επιμείνουν από εδώ και εμπρός να ορθώνουν το μικρόν τους ανάστημα εναντίον του κράτους..."

Φωτογραφία 5. Η εικόνα τραβήχτηκε το 1946 σε περιοχή της Μεσσηνίας. Στην εικόνα βλέπουμε μέλη της παρακρατικής ακροδεξιάς συμμορίας Πετρόπουλου να οδηγούν έναν πολίτη που αιχμαλώτισαν σε εκτέλεση. Ο άνδρας δεξιά από τον αιχμάλωτο με το χέρι υψωμένο είναι ο ίδιος ο Χρήστος Πετρόπουλος που δίνει σήμα να ξεκινήσει η εκτέλεση.  Στην εικόνα δεν βλέπουμε κανένα αστυνομικό όργανο ή όργανο της χωροφυλακής. Το γεγονός αυτό μας οδηγεί εύλογα στο να υποθέσουμε την αυθαιρεσία αυτής της εκτέλεσης. Η φωτογραφία αποτελεί στοιχείο βαρύτατο για την δολοφονική δράση των ομάδων αυτών και είναι από τις λίγες του είδους της.  Η εικόνα ανήκει στο αρχείο ΕΛΙΑ και παρουσιάζεται στον τόμο Δ2 της Ιστορίας της Ελλάδας του 20ου αιώνα. Εκδόσεις Βιβλιόραμα.

Φωτογραφία 6. Τα νεκρά σώματα των ανταρτών Παπά και Μαγκλαβάνη από την Εύβοια που σκοτώθηκαν το 1946.  Με τα πηλήκια ο διοικητής χωροφυλακής Στ. Χριστοδούλου, ο  υπομοίραρχος Κανελλόπουλος, παρακρατικός Γκαβέλος που συμμετείχε στην δολοφονία των ανταρτών και ποζάρει ως ήρωας και ο δημοσιογράφος Ιωάννης Παπαγρηγορίου. Αναρωτιόμαστε,  ο ιδιώτης κατά τα άλλα Γκαβέλος πως και φορά μπερέ και κρατά όπλο;

Φωτογραφία 7. Η παρακάτω φωτογραφία προέρχεται από αριστερή εφημερίδα του 1945 και παρουσιάζει τους νεκρούς τυπογράφους του ΕΑΜ που δολοφονήθηκαν από μέλη της παρακρατικής Οργάνωσης Χ στα γραφεία της εφημερίδας "Αγωνιστής". Δεξιά εικονίζεται νεκρός ο τυπογράφος Μαγουλάς που σκοτώθηκε από κτύπημα ρόπαλου στο κεφάλι και δεξιά ο τυπογράφος Βουτσάς που πυροβολήθηκε στο στήθος.

Φωτογραφία 8. Αναμνηστική φωτογραφία των αρχηγών των δύο μεγαλύτερων παρακρατικών οργανώσεων της Βοιωτίας  και της  ανατολικής Στερεάς. Από αριστερά εικονίζονται οι αδελφοί Σούρλα και ο Μπίσδας.